GAZ TÜRBİNLİ MOTORLAR VE UYGULAMALARI III DERS TANITIM VE UYGULAMA BİLGİLERİ

Kodu	Dersin Adı	Yarıyıl	Süresi(T+U)	Kredisi	AKTS Kredisi
GMY443	GAZ TÜRBİNLİ MOTORLAR VE UYGULAMALARI III	7	8	6	7

DERS BİLGİLERİ
Dersin Öğretim Dili :	Türkçe
Dersin Düzeyi	LİSANS, TYY: + 6.Düzey, EQF-LLL: 6.Düzey, QF-EHEA: 1.Düzey
Dersin Türü	Zorunlu
Dersin Veriliş Şekli	-
Dersin Koordinatörü	Dr.Öğr.Üyesi SİNEM GÜRKAN
Dersi Veren Öğretim Üyesi/Öğretim Görevlisi
Ders Ön Koşulu	Yok

AMAÇ VE İÇERİK
Amaç:	Bu ders, gaz türbinli motorların bileşenlerini, sistemlerini ve uygulamalarını kapsamlı bir şekilde öğretmeyi hedefler. Öğrenciler, motorun hava, ateşleme, gösterge ve güç artırma sistemlerinin yanı sıra turbo-şaft ve turbo-prop motorlarının yapısını ve çalışma prensiplerini öğrenerek, bakım ve onarım süreçlerini kavrayacaklardır.
İçerik:	Bu ders, lisanslı uçak bakım teknisyenlerinin gaz türbinli motorların ileri sistem ve alt bileşenleri hakkında teknik bilgilerini geliştirmek amacıyla hazırlanmıştır. Ders içeriği, SHGM tarafından yayımlanan SHT-66 Talimatı ve EASA Part-145 bakım standartlarına uygun olarak, EASA Part-66 Modül 15’e göre yapılandırılmıştır. Gaz Türbinleri III dersinde; hava sistemleri, çalıştırma ve ateşleme sistemleri, motor gösterge sistemleri, güç arttırma sistemleri ile turbo-prop ve turbo-şaft motorlara ait yapılar teknik düzeyde ele alınmaktadır. Hava sistemleri bölümünde; motor içi soğutma, contalama, dış hava servisleri ve buzlanmayı önleyici sistemlerin nasıl çalıştığı anlatılmaktadır. Çalıştırma ve ateşleme sistemlerinde ise motorun çalıştırılmasını sağlayan parçalar ile ateşleme sistemi tanıtılmakta ve bakımda dikkat edilmesi gereken noktalar vurgulanmaktadır. Motor gösterge sistemleri kısmında; egzoz sıcaklığı (EGT), türbin sıcaklığı (ITT), motor basınç oranı (EPR), yağ ve yakıt basınçları, motor devirleri (N1/N2), titreşim ve tork gibi verileri gösteren sistemler incelenmektedir. Güç arttırma sistemleri bölümünde; su enjeksiyonu, su-metanol karışımı ve muavin yakıcı sistemlerinin motor performansına etkileri anlatılmaktadır. Turbo-prop motorlar bölümünde; motor tipleri, redüksiyon dişli sistemleri, motor-pervane kontrolü ve aşırı hız koruma sistemleri işlenmektedir. Turbo-şaft motorlar konusunda ise; güç aktarımı, dişli tertibatları, kavramalar ve kontrol sistemleri tanıtılmaktadır.

DERSİN ÖĞRENME ÇIKTILARI (Öğrenciler, bu dersi başarı ile tamamladıklarında aşağıda belirtilen bilgi, beceri ve/veya yetkinlikleri gösterirler.)
Motorun hava dağıtım sistemlerinin ve buzlanmayı önleyici kontrol sistemlerinin çalışma prensiplerini anlayabilir. Dahili soğutma, contalama ve harici hava servislerinin nasıl çalıştığını kavrayabilir.
Motor gösterge sistemlerinin nasıl çalıştığını anlayabilir. Motor parametrelerini (örneğin, egzoz gazı sıcaklığı, motor hızı, yakıt basıncı) izleyebilir ve motor performans göstergelerinin (yağ basıncı, vibrasyon, tork, güç) işlevlerini değerlendirebilir.
Turbo-prop motorlarının yapısını ve çalışma prensiplerini anlayabilir. Gaz bağlaşık (gas coupled) ve dişli bağlaşık (gear coupled) türbinler arasındaki farkları değerlendirebilir ve entegre motor ve pervane kontrol sistemlerini inceleyebilir.
Turbo-şaft motorlarının yapısal bileşenlerini ve çalışma prensiplerini anlayabilir. Tahrik sistemlerini, redüksiyon dişli tertibatlarını ve kavramaları inceleyebilir, kontrol sistemlerini değerlendirebilir.

HAFTALIK DERS KONULARI VE ÖNGÖRÜLEN HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
Hafta	Ön Hazırlık	Konular	Yöntem
1	Konuyla ilgili Manual/TO Çalışması	15.12 Hava Sistemleri Dahili soğutma, contalama ve harici hava servisleri dahil olmak üzere, motor hava dağıtım ve buzlanmayı önleyici kontrol sistemlerinin çalışması.	Anlatım, soru-cevap.
2	Konuyla ilgili Manual/TO Çalışması	15.12 Hava Sistemleri Dahili soğutma, contalama ve harici hava servisleri dahil olmak üzere, motor hava dağıtım ve buzlanmayı önleyici kontrol sistemlerinin çalışması.	Anlatım, soru-cevap.
3	Konuyla ilgili Manual/TO Çalışması	15.13 Çalıştırma/Başlatma ve Ateşleme Sistemleri Motor çalıştırma sisteminin ve komponentlerinin çalışması; Ateşleme sistemleri ve komponentleri; Bakım emniyet gereklilikleri.	Anlatım, soru-cevap.
4	Konuyla ilgili Manual/TO Çalışması	15.13 Çalıştırma/Başlatma ve Ateşleme Sistemleri Motor çalıştırma sisteminin ve komponentlerinin çalışması; Ateşleme sistemleri ve komponentleri; Bakım emniyet gereklilikleri.	Anlatım, soru-cevap.
5	Konuyla ilgili Manual/TO Çalışması	15.14 Motor Gösterge Sistemleri Egzos Gazı Sıcaklığı/Kademeler arası Türbin Sıcaklığı; Motor Thrust Göstergesi: Motor Basıncı Oranı, motor türbin tahliye basıncı veya jet (egzos) borusu basınç sistemleri; Yağ basıncı ve sıcaklığı; Yakıt basıncı ve akımı; Motor hızı; Vibrasyon ölçümü ve göstergesi; Tork; Güç.	Anlatım, soru-cevap.
6	Konuyla ilgili Manual/TO Çalışması	15.14 Motor Gösterge Sistemleri Egzos Gazı Sıcaklığı/Kademeler arası Türbin Sıcaklığı; Motor Thrust Göstergesi: Motor Basıncı Oranı, motor türbin tahliye basıncı veya jet (egzos) borusu basınç sistemleri; Yağ basıncı ve sıcaklığı; Yakıt basıncı ve akımı; Motor hızı; Vibrasyon ölçümü ve göstergesi; Tork; Güç.	Anlatım, soru-cevap.
7	Konuyla ilgili Manual/TO Çalışması	15.14 Motor Gösterge Sistemleri Egzos Gazı Sıcaklığı/Kademeler arası Türbin Sıcaklığı; Motor Thrust Göstergesi: Motor Basıncı Oranı, motor türbin tahliye basıncı veya jet (egzos) borusu basınç sistemleri; Yağ basıncı ve sıcaklığı; Yakıt basıncı ve akımı; Motor hızı; Vibrasyon ölçümü ve göstergesi; Tork; Güç.	Anlatım, soru-cevap.
8	-	ARA SINAV	-
9	Konuyla ilgili Manual/TO Çalışması	15.15 Güç Arttırma Sistemleri Çalışma ve uygulamalar; Su enjeksiyonu, su metanol; Muavin yakıcı sistemler.	Anlatım, soru-cevap.
10	Konuyla ilgili Manual/TO Çalışması	15.15 Güç Arttırma Sistemleri Çalışma ve uygulamalar; Su enjeksiyonu, su metanol; Muavin yakıcı sistemler.	Anlatım, soru-cevap.
11	Konuyla ilgili Manual/TO Çalışması	15.16 Turbo-prop Motorlar Gaz bağlaşık (gas coupled)/serbest türbin ve dişli bağlaşık (gear coupled) türbinler; Redüksiyon dişlileri; Entegre motor ve pervane kontrolleri; Aşırı hız emniyet cihazları.	Anlatım, soru-cevap.
12	Konuyla ilgili Manual/TO Çalışması	15.16 Turbo-prop Motorlar Gaz bağlaşık (gas coupled)/serbest türbin ve dişli bağlaşık (gear coupled) türbinler; Redüksiyon dişlileri; Entegre motor ve pervane kontrolleri; Aşırı hız emniyet cihazları.	Anlatım, soru-cevap.
13	Konuyla ilgili Manual/TO Çalışması	15.16 Turbo-prop Motorlar Gaz bağlaşık (gas coupled)/serbest türbin ve dişli bağlaşık (gear coupled) türbinler; Redüksiyon dişlileri; Entegre motor ve pervane kontrolleri; Aşırı hız emniyet cihazları.	Anlatım, soru-cevap.
14	Konuyla ilgili Manual/TO Çalışması	15.17 Turbo-şaft Motorlar Ayarlamalar, tahrik sistemleri, redüksiyon dişli tertibatı, kavramalar, kontrol sistemleri.	Anlatım, soru-cevap.
15	Konuyla ilgili Manual/TO Çalışması	15.17 Turbo-şaft Motorlar Ayarlamalar, tahrik sistemleri, redüksiyon dişli tertibatı, kavramalar, kontrol sistemleri.	Anlatım, soru-cevap.
16	-	FİNAL	-
17	-	FİNAL	-

KAYNAKLAR
EASA PART 66 MODÜL 15 GAZ TÜRBİN MOTORLAR

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Yarıyıl İçi Yapılan Çalışmaların Ölçme ve Değerlendirmesi	Etkinlik Sayısı	Katkı Yüzdesi	Açıklama	Sınav Yapılma Şekli

(0) Etkisiz	(1) En Düşük	(2) Düşük	(3) Orta	(4) İyi	(5) Çok İyi
0	1	2	3	4	5

KNOWLEDGE
Theoretical
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Define the basic concepts of aeronautical standards and rules. (Bloom 1)				3

KNOWLEDGE
Factual
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Organize teamwork during the collection, interpretation, announcement and application of data related to the field. (Bloom 6)					4

SKILLS
Cognitive
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Perform theoretical and practical knowledge related to his/her field in business life using analytical methods and modeling techniques. (Bloom 4)						5
2	Use maintenance manuals and other sources of information in business life to obtain information about the field. (Bloom3)				3
3	Determine the actualities of all technical and administrative documents related with the field. (Bloom 1)					4
4	Perform theoretical and practical knowledge related to his/her field in business life using analytical methods and modeling techniques. (Bloom 4)			2

SKILLS
Practical
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Use computer software, information and communication technologies at the level required by the field. (Bloom 3)		1
2	Interpret the sketches, scheme, graphics that describe the subject. (Bloom 2)				3

OCCUPATIONAL
Autonomy & Responsibility
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Develop solutions for problems faced during application. (Bloom 6)					4

OCCUPATIONAL
Learning to Learn
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Determine the learning requirements related with his/her field. (Bloom 3)				3
2	Use the lifelong learning principles in occupational development. (Bloom 3)				3

OCCUPATIONAL
Communication & Social
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Apply the technical drawing knowledge effectively in business life. (Bloom 3)					4
2	By informing the relevant persons and institutions about the related field; state his / her thoughts and suggestions for solutions in the field.(Bloom 1)					4
3	Debate his/her ideas and solution suggestions with experts by supporting them with quantitative and qualitative data. (Bloom 2)				3
4	Participate in training related to the field at international level. (Bloom 3)						5
5	Organize activities for the professional development of employees under his/her responsibility. (Bloom 6).			2

OCCUPATIONAL
Occupational and/or Vocational
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Use the knowledge and skills obtained during undergraduate education in work life. (Bloom 3)				3
2	Solve the problems encountered in his/her field. (Bloom 3)					4
3	Apply the necessary culture of behavior in the areas of quality management and processes and environmental protection and occupational safety (Bloom 3)			2
4	Locate the awareness of safety factor to himself and to the team. (Bloom 1)						5

DERSİN İŞ YÜKÜ VE AKTS KREDİSİ
Öğrenme-Öğretme Etkinlikleri İş Yükü
Öğrenme-Öğretme Etkinlikleri	Etkinlik(hafta sayısı)	Süresi(saat sayısı)	Toplam İş Yükü
Ders	14	8	112
Derse Ön Hazırlık ve Ders Sonrası Pekiştirme	14	4	56
Arazi Çalışması	0	0	0
Grup Çalışması / Ödevi	0	0	0
Laboratuvar	0	0	0
Okuma	0	0	0
Ödev	0	0	0
Proje Hazırlama	0	0	0
Seminer	0	0	0
Staj	0	0	0
Teknik Gezi	0	0	0
Web Tab. Öğrenme	0	0	0
Uygulama	0	0	0
Yerinde Uygulama	0	0	0
Mesleki Faaliyet	0	0	0
Sosyal Faaliyet	0	0	0
Tez Hazırlama	0	0	0
Alan Çalışması	0	0	0
Rapor Yazma	0	0	0
Final Sınavı	1	1	1
Final Sınavı Hazırlığı	1	8	8
Ara Sınav	1	1	1
Ara Sınav Hazırlığı	0	0	0
Kısa Sınav	0	0	0
Kısa Sınav Hazırlığı	0	0	0
TOPLAM	31	0	178