FARMAKOLOJİ DERS TANITIM VE UYGULAMA BİLGİLERİ

Kodu	Dersin Adı	Yarıyıl	Süresi(T+U)	Kredisi	AKTS Kredisi
DHF328	FARMAKOLOJİ	6	3	3	4

DERS BİLGİLERİ
Dersin Öğretim Dili :	Türkçe
Dersin Düzeyi	LİSANS, TYY: + 6.Düzey, EQF-LLL: 6.Düzey, QF-EHEA: 1.Düzey
Dersin Türü	Zorunlu
Dersin Veriliş Şekli	-
Dersin Koordinatörü	Prof.Dr. MAHİR GÜNDAY
Dersi Veren Öğretim Üyesi/Öğretim Görevlisi	Öğr.Gör. MÜJGAN ÇEVİK AKSAY
Ders Ön Koşulu	Yok

AMAÇ VE İÇERİK
Amaç:	Farmakoloji dersinin amacı, öğrencilerin ilaçların etkileri, kullanım şekilleri, potansiyel yan etkileri ve etkileşimlerini anlamalarını sağlamaktır. Öğrenciler, ders boyunca, farmakolojik prensipler, farmakokinetik ve farmakodinami, ilaç etkileşimleri ve diş hekimliği uygulamalarında önemli olan çeşitli ilaç grupları hakkında bilgi edineceklerdir. Ayrıca, dezenfektanlar, antiseptikler ve acil durumlarda kullanılan ilaçlar da dahil olmak üzere özel durumları ele alacaklardır. Reçete yazma ve ilaç literatür taraması gibi pratik becerileri de kazanacaklardır.
İçerik:	Ders içeriği; farmakolojiye giriş ve temel prensipleri, ilaçların etkileri ve kullanımları, farmakokinetik ve farmakodinami konularını inceler. Daha sonra, antibiyotikler, analjezikler ve anestezikler gibi diş hekimliğinde önem arz eden ilaçların detaylı bir incelemesine geçilir. Merkezi sinir sistemi, kardiyovasküler, endokrin ve solunum sistemi ilaçları gibi çeşitli ilaç gruplarına odaklanılır. Ayrıca, tükürük salgısını ve diş etini etkileyen ilaçlar, antikoagulan ilaçlar ve dezenfektanlar gibi özel konular ele alınır. Son olarak, öğrencilere, reçete yazma ve farmakolojik literatür taraması yapma becerileri kazandırılır.

DERSİN ÖĞRENME ÇIKTILARI (Öğrenciler, bu dersi başarı ile tamamladıklarında aşağıda belirtilen bilgi, beceri ve/veya yetkinlikleri gösterirler.)
Farmakoloji disiplininin temel ilkelerini, ilaçların farmakokinetik ve farmakodinamik özelliklerini ayrıntılı olarak kavrama ve bu bilgileri klinik durumlara uygulayabilme yeteneği kazanır.
İlaçların canlı üzerindeki etkilerini, etki mekanizmalarını, endikasyonalarını, olası yan etkilerini ve diğer ilaçlarla potansiyel etkileşimlerini analiz edebilme
Diş hekimliğinde öneme sahip olan antibiyotikler, analjezikler ve lokal anestezikler gibi ilaç gruplarının kullanımı ve etkileri konusunda geniş bilgi edinme
Tükürük salgısını ve diş etlerini etkileyen ilaçlar, antikoagulanlar ve dezenfektanlar kullanımında spesifik durumları yönetme yeteneği.
İlaç reçeteleme ve farmakolojik literatür taraması yapabilme becerisi.
Farklı ilaç gruplarını, özellikle otonom sinir sistemi, merkezi sinir sistemi, kardiyovasküler, endokrin ve solunum sistemi ilaçlarını anlama ve onların klinik uygulamalarını diş hekimliği yönünden değerlendirebilme.
Farmakoloji bilgisininin diş hekimliği uygulamaları ve hasta özelinde nasıl entegre edileceğini anlama ve bu bilgileri uygulama yeteneği.

HAFTALIK DERS KONULARI VE ÖNGÖRÜLEN HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
Hafta	Ön Hazırlık	Konular	Yöntem
1	Teorik okuma	Farmakolojiye Giriş ve Temel Prensipler (Farmakolojideki tanımlar, ilaç kaynakları, sınıflandırma, isimlendirme, dozlar, yapı-etki ilişkisi, tedavi şekilleri,ilaç etkisinin özellikleri, ilaç etki şekilleri, ilaç etkisini değiştiren faktörler, ilaçların istenmeyen etkileri)	Teorik
2	Teorik okuma	Farmakokinetik (ilaçların uygulama yolları, emilim, dağılım, biyotransformasyon ve atılım, klirens kavramı)	Teorik
3	Teorik okuma	Farmasötik İlaç Şekilleri (İlaç şekilleri, tanımlamaları, ilaçların veriliş yolları, ilaç veriliş yoluna özgü farmasötik şekiller)	Teorik
4	Teorik okuma	Kemoterapötikler (Tanımlar, sınıflandırmalar, antibakteriyel ilaçların etki mekanizması, antibakteriyel ilaçların etki gücü ve spektrumu, direnç, yan etkiler, antifungal ilaçlar tanım, antiparaziter ilaçlar tanım, antiviral ilaçlar tanım, antineoplastik ilaçlar tanım, antiseptik ve dezenfektanlar, ideal jermisid özellikleri, antiseptiklerin kullanım alanları, yan etkileri, diş hekimliğinde antiseptikler ve dezenfektanların önemi, diş kliniklerinde sık kullanılan antiseptik ve dezenfektanların tanıtımı)	Teorik
5	Teorik okuma	Diş Hekimliğinde Antibiyotik Kullanımı (Tanımlar, gereklilikler, riskler, akılcı antibiyotik kullanımının önemi, antibiyotiklerin diş enfeksiyonlarında etkisi ve dikkat edilecekler, kronik hastalık durumlarında ve ilaç kullananlarda antibiyotik seçimi, gebelik ve antibiyotik kategorileri, diş hekimliğinde sık kullanılan antibiyotikler, antibiyotik kullanımının diş hekimliğindeki geleceği ve alternatif tedavi yöntemleri)	Teorik
6	Teorik okuma	Diş Hekimliğinde Antiviral ve Antifungal İlaçlar (Ağız içi viral enfeksiyonların farmakolojik yönetimi, antiviral ilaçlar, çeşitleri, etki mekanizmaları, yan etkileri, kullanım yolları, diş hekimliğinde kullanılan antiviral ilaçlar, diş hekimlerinin antiviral ilaçlarla ilgili dikkat etmesi gerekenler, ağız içi mantar enfeksiyonlarının farmakolojik yönetimi, antifungal ilaçlar, sınıflandırılması, diş hekimliğinde antifungal ilaçların kullanım alanları, etki mekanizmaları, yan etkileri, diş hekimliğinde sık kullanılan antifungal ilaçlar)	Teorik
7	Teorik okuma	Otonom ve Santral Sinir Sistemi İlaçları (Tanımlamalar, sempatik sistem, parasempatik sistem, homeostasis, otonom sinir sistemini etkileyen ilaçlar, non-adrenerjik non-kolinerjik sinir sistemi, santral sinir sistemi, SSS ilaçlarının sınıflandırılması, etki mekanizmaları, sedatif ve hipnotik etkili ilaçlar, antikonvülsan ilaçlar, parkinson tedavisinde kullanılan ilaçlar, psikiyatrik hastalıklarda kullanılan ilaçlar, nöromusküler bloke edici ilaçlar)	Teorik
8	-	ARA SINAV	-
9	Teorik okuma	Diş Hekimliğinde Kullanılan Genel Anestezikler, Sedatif İlaçlar ve Lokal Anestezikler (Tanımlamalar, genel anestezi endikasyonları, kontrendikasyonları, ASA sınıflaması, genel anestezik ilaçlar, ideal özellikleri, farmakolojik sedasyon, endikasyonları, kontrendikasyonları, sedasyon amacıyla kullanılan ilaçlar, lokal anestezikler, lokal anesteziklerin kimyasal yapıları ve farmakokinetik özellikleri, ideal özellikleri, emilimi etkileyen faktörler, etki mekanizmaları, minimum anestezik konsantrasyon, sınıflandırma, vazokonstriktör maddeler, toksik etkileri, diğer ilaçlarla etkileşimleri)	Teorik
10	Teorik okuma	Analjezikler (Ağrı ve analjezi tanımı, ağrı tipleri, ağrının sınıflandırılması, ideal analjezik özellikleri, analjeziklerin sınıflandırılması, opioid analjezikler, non-opioid ilaçlar, nsaii ilaç etkileşimleri, nsaii sınıflandırma, adjuvan analjezikler, diş hekimliğinde kullanım alanları, DSÖ analjezik merdiveni)	Teorik
11	Teorik okuma	Endokrin Fonksiyonları Etkileyen İlaçlar ve Otakoidler (Endokrin hormonlar ve sınıflandırılması, endokrin sisteme etkili ilaçlar, adrenal kortikosteroidler, kullanım alanları, diş hekimliğinde önemi, oral kontraseptifler, insülin ve oral hipoglisemik ilaçlar, oral antidiyabetikler, diyabet ve diş hekimliği, tiroid bezini etkileyen ilaçlar, osteonekrozis ve diş hekimliği, hipofiz hormonları, cinsiyet hormonları, gebelik ve diş tedavileri, otakoidler ve diş hekimliğinde önemi)	Teorik
12	Teorik okuma	Kortikosteroidler ve Kemik-Mineral Metabolizmasını Etkileyen İlaçlar (Kortikosteroidler, etki mekanizması, yan etkileri, endikasyonları, kontrendikasyonları, etkinlikleri ve eşdeğer dozları, etki sürelerine göre sınıflandırılmaları, ilaç etkileşimleri, diş hekimliğinde kullanım amaçları, alanları ve uygulama şekilleri, topikal kortikosteroidler, kontrendikasyonları, kemik metabolizmasını düzenleyen hormonlar, kemik-mineral metabolizmasını olumsuz etkileyen ilaçlar ve diş hekimliğinde dikkat edilecekler)	Teorik
13	Teorik okuma	Kalp-Damar Sistemi İlaçları (KVS ilaçlarının sınıflandırılması, kalp glikozitleri, fosfodiesteraz inhibitörleri, beta agonist ajanlar, beta bloker ilaçlar, vazodilatörler, diüretikler, aritmi tedavi ilaçları, antianginal ilaçlar, antihipertansif ilaçlar, diş hekimlerinin dikkat edeceği noktalar, diş hekimliğinde antikoagulan ve antitrombotik ilaçların önemi, hemostatik ilaçlar, diş hekimliğinde kullanımları, ilaç etkileşimleri)	Teorik
14	Teorik okuma	Solunum Sistemi İlaçları (İlaçların sınıflandırılması, tanımlar, etki mekanizmaları, diş hekimliği açısından farmakolojik önemi, kronik solunum yolu hastalıkları), Sindirim Sistemi İlaçları (Sınıflandırma, tanımlama, etki mekanizmaları, kronik hastalıkların ve kullanılan sindirim sistemi ilaçlarının diş hekimliği açısından önemi), Renal Sistem (Böbrek yetmezliği ve transplantasyon hastalarının dental yönetimi, diş hekimlerinin dikkat edecekleri ilaç etkileşimleri), Diş Hekimliği Tedavisinde Karşılaşılabilecek Acil Durumlar (Acil müdahale gerektirebilecek hastalıklar, durumlar, gerekli ilaçlar, acil müdahale gereçleri, acil müdahale ve kullanılabilecek ilaçlar)	Teorik
15	Teorik okuma	Akılcı İlaç Kullanımı(Tanımı, kanıta dayalı tıp ilkeleri doğrultusunda seçim yapılması, akılcı tedavi, hastanın bilgilendirilmesi), Reçete (Tanımı, bölümleri, çeşitleri, yazımında dikkat edilecek hususlar, sık kullanılan kısaltmalar, ilaç isimlerindeki ekler ve anlamları, OTC, e-reçete, diş hekimliğinde sık reçete edilen ilaçlar ve örnek reçete yazımları), Farmakovijilans (Tanımı ve diş hekimlerinin rolü), Dental Farmakoloji İçin İnternet Kaynakları (Kullanılabilecek kaynaklar, kaynakların güvenilirlik tespitinde kullanılabilecek test, örnek kaynaklar, kaynak araştırmasında kullanılabilecek anahtar kelime örnekleri)	Teorik ve Uygulamalı
16	-	FİNAL	-
17	-	FİNAL	-

KAYNAKLAR
Oğuz Kayaalp Tıbbi farmakoloji 2. Goodman and Gilman Farmakoloji 3. Günümüz Diş Hekimliği Farmakolojisi • Kanıta Dayalı Uygulamala

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Yarıyıl İçi Yapılan Çalışmaların Ölçme ve Değerlendirmesi	Etkinlik Sayısı	Katkı Yüzdesi	Açıklama

(0) Etkisiz	(1) En Düşük	(2) Düşük	(3) Orta	(4) İyi	(5) Çok İyi
0	1	2	3	4	5

BİLGİ
Kuramsal
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Diş hekimliği alanındaki temel ve güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç-gereçleri ve diğer kaynaklarla desteklenen kuramsal bilgileri kullanabilir.					4
2	Temel tıbbi bilimler konusunda kuramsal bilgiyi yorumlayabilir.					4
3	Ağız ve çevre dokulara ait hastalıklar hakkında tanı koyma ve tedavi planlaması yapma için gerekli olan bilgiyi kullanabilir.					4

BİLGİ
Olgusal
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Kazanmış olduğu temel tıp bilimleri bilgilerini klinik hastanın sistemik durumu ile ilişkilendirebilir.			2
2	Uygun araç gereçler ile ulaşarak güncel ve güvenilir bilgiye ulaşarak bu bilgileri eleştirel ve analitik bakış açısı ile yorumlar.						5

BECERİLER
Bilişsel
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Diş hekimliği alanına özgü, edindiği kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanır ve geliştirir.					4
2	Temel ve klinik bilimlerde edindiği bilgiyi diş hekimliği uygulamalarında karşılaşılan normal ve patolojik durumlara göre yorumlayabilir.				3

BECERİLER
Uygulamalı
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Diş hekimliği alanında sahip olduğu bilgileri kullanır, disiplinler arası bilgileri sentezleyerek değerlendirir ve sorunlara çözüm üretir.					4
2	Diş hekimliği alanı ilgili teknolojileri ve bilgisayar programlarını kullanır ve bunları mesleki uygulamalara adapte eder.				3
3	Tıbbi ve dental anamnez, klinik ve tanıya yönelik uygun radyografileri kullanarak radyografik muayene işlemlerini uygular; tanı, tedavi ve takip planı oluşturur.				3
4	Bireye, aileye ve topluma yönelik ağız sağlığı koruma ve tedavi konularında temel bakım hizmetlerini organize eder ve hastaları bu konuda eğiterek gerektiğinde bu konularla ilgili projelerde görev alır.				3
5	Klinik uygulamalar esnasında fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik kontaminasyondan korunarak çapraz enfeksiyon oluşmasını engellenmesi ile ilgili uygulamalar yapabilir.					4

YETKİNLİKLER
Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Sahip olduğu temel yöneticilik, liderlik ve bireysel ve ekip çalışmalarında sorumluluk alma becerilerini geliştirir.				3
2	Diş hekimliği alanında sahip olduğu bilgi birikimi ile bir çalışmayı bağımsız olarak planlar ve uygular.				3
3	Kendi bilgi ve becerilerinin sınırları doğrultusunda gerektiğinde sağlık alanında disiplinler arası iş birliği ve ekip çalışmalarında yer alır.				3
4	Diş hekimliği alanı ile ilgili acil girişimleri yapma ve hastanın ihtiyaç duyduğu tedavileri yerine getirme hususlarında bireysel ve ekip üyesi olarak yer alır ve öngörülemeyen karmaşık sorunları çözer.					4

YETKİNLİKLER
Öğrenme Yetkinliği
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Yaşam boyu öğrenme ilkesini uygular. Diş hekimliği alanı ile ilgili sürekli eğitim, iletişim, sağlık bilişim yönetimi gibi konularda öğrenme gereksinimlerini ve öğrenme kaynaklarını belirler ve kaynakları etkin kullanır.					4
2	Kanıta dayalı uygulamaları takip ederek mesleki uygulamalardaki değişimleri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirir.	0

YETKİNLİKLER
İletişim ve Sosyal Yetkinlik
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Diş hekimliği uygulamalarının daha ileri düzeye ulaşması için diş hekimliği sağlık politikasının geliştirilmesini destekler; ulusal ve uluslararası çalışmalara katılır, kendi gözlem, tecrübe ve araştırmalarını aktarır.				3
2	Bir yabancı dili en az Avrupa dili portföyü B1 genel düzeyde kullanarak sözlü ve yazılı iletişim becerilerini geliştirir.		1
3	Diş hekimliği uygulamaları sırasında hasta, hastaların yakınları, hastaların tedavisinde rol alan diğer sağlık personeli ve meslektaşları ile yaş, cinsiyet, sosyal ve kültürel fark gözetmeksizin etkili iletişim kurma becerilerini geliştirir ve toplumsal, bilimsel ve etik değerler çerçevesinde hasta için en uygun tedaviyi planlar ve bu tedavilerle ilgili topladığı verileri kullanır.					4
4	Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini ileri düzeyde kullanır.		1

YETKİNLİKLER
Alana Özgü Yetkinlik
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Muayenehane yönetimi, yardımcı personel eğitimi, etkin çalışma düzeni, mesleki hastalıklardan korunma yöntemleri, çevre koruma, iş güvenliği, kalite yönetimi ve süreçleri konusunda sahip olduğu bilgileri yorumlar ve bu konularla ilgili gerekli düzenlemeleri yapar.		1
2	Diş Hekimliği alanı ile ilgili çözüm önerileri getirir, sorumluluk alarak sorunları çözer, elde edilen sonuçları değerlendirir ve klinik uygulamaları yapacak yeterli deneyime sahiptir.					4
3	Birey ve halk sağlığının korunmasında koruyucu sağlık hizmetlerine değer verir.					4
4	Hastalığın önlenmesi, erken tanısı, aşırı ve gereksiz tedavinin önlenmesi konusunda sahip olduğu bilgileri birbiri ile ilişkilendirebilir.	0
5	Toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere uygun tavır ve tutumlarıyla topluma örnek davranışlar geliştirir.				3
6	Özel bakım gerektiren veya sistemik hastalığı olan hastaların tedavilerini uygun şartlar altında organize eder.					4

DERSİN İŞ YÜKÜ VE AKTS KREDİSİ
Öğrenme-Öğretme Etkinlikleri İş Yükü
Öğrenme-Öğretme Etkinlikleri	Etkinlik(hafta sayısı)	Süresi(saat sayısı)	Toplam İş Yükü
Ders	14	3	42
Derse Ön Hazırlık ve Ders Sonrası Pekiştirme	14	4	56
Arazi Çalışması	0	0	0
Grup Çalışması / Ödevi	0	0	0
Laboratuvar	0	0	0
Okuma	0	0	0
Ödev	0	0	0
Proje Hazırlama	0	0	0
Seminer	0	0	0
Staj	0	0	0
Teknik Gezi	0	0	0
Web Tab. Öğrenme	0	0	0
Uygulama	0	0	0
Yerinde Uygulama	0	0	0
Mesleki Faaliyet	0	0	0
Sosyal Faaliyet	0	0	0
Tez Hazırlama	0	0	0
Alan Çalışması	0	0	0
Rapor Yazma	0	0	0
Final Sınavı	1	1	1
Final Sınavı Hazırlığı	0	0	0
Ara Sınav	0	0	0
Ara Sınav Hazırlığı	0	0	0
Kısa Sınav	0	0	0
Kısa Sınav Hazırlığı	0	0	0
TOPLAM	29	0	99