GAZ TÜRBİNLİ MOTORLAR VE UYGULAMALARI III DERS TANITIM VE UYGULAMA BİLGİLERİ

Kodu	Dersin Adı	Yarıyıl	Süresi(T+U)	Kredisi	AKTS Kredisi
GMY443	GAZ TÜRBİNLİ MOTORLAR VE UYGULAMALARI III	7	8	6	7

DERS BİLGİLERİ
Dersin Öğretim Dili :	Türkçe
Dersin Düzeyi	LİSANS, TYY: + 6.Düzey, EQF-LLL: 6.Düzey, QF-EHEA: 1.Düzey
Dersin Türü	Zorunlu
Dersin Veriliş Şekli	-
Dersin Koordinatörü	Dr.Öğr.Üyesi SİNEM GÜRKAN
Dersi Veren Öğretim Üyesi/Öğretim Görevlisi
Ders Ön Koşulu	Yok

AMAÇ VE İÇERİK
Amaç:	Bu ders, gaz türbinli motorların bileşenlerini, sistemlerini ve uygulamalarını kapsamlı bir şekilde öğretmeyi hedefler. Öğrenciler, motorun hava, ateşleme, gösterge ve güç artırma sistemlerinin yanı sıra turbo-şaft ve turbo-prop motorlarının yapısını ve çalışma prensiplerini öğrenerek, bakım ve onarım süreçlerini kavrayacaklardır.
İçerik:	Bu ders, lisanslı uçak bakım teknisyenlerinin gaz türbinli motorların ileri sistem ve alt bileşenleri hakkında teknik bilgilerini geliştirmek amacıyla hazırlanmıştır. Ders içeriği, SHGM tarafından yayımlanan SHT-66 Talimatı ve EASA Part-145 bakım standartlarına uygun olarak, EASA Part-66 Modül 15’e göre yapılandırılmıştır. Gaz Türbinleri III dersinde; hava sistemleri, çalıştırma ve ateşleme sistemleri, motor gösterge sistemleri, güç arttırma sistemleri ile turbo-prop ve turbo-şaft motorlara ait yapılar teknik düzeyde ele alınmaktadır. Hava sistemleri bölümünde; motor içi soğutma, contalama, dış hava servisleri ve buzlanmayı önleyici sistemlerin nasıl çalıştığı anlatılmaktadır. Çalıştırma ve ateşleme sistemlerinde ise motorun çalıştırılmasını sağlayan parçalar ile ateşleme sistemi tanıtılmakta ve bakımda dikkat edilmesi gereken noktalar vurgulanmaktadır. Motor gösterge sistemleri kısmında; egzoz sıcaklığı (EGT), türbin sıcaklığı (ITT), motor basınç oranı (EPR), yağ ve yakıt basınçları, motor devirleri (N1/N2), titreşim ve tork gibi verileri gösteren sistemler incelenmektedir. Güç arttırma sistemleri bölümünde; su enjeksiyonu, su-metanol karışımı ve muavin yakıcı sistemlerinin motor performansına etkileri anlatılmaktadır. Turbo-prop motorlar bölümünde; motor tipleri, redüksiyon dişli sistemleri, motor-pervane kontrolü ve aşırı hız koruma sistemleri işlenmektedir. Turbo-şaft motorlar konusunda ise; güç aktarımı, dişli tertibatları, kavramalar ve kontrol sistemleri tanıtılmaktadır.

DERSİN ÖĞRENME ÇIKTILARI (Öğrenciler, bu dersi başarı ile tamamladıklarında aşağıda belirtilen bilgi, beceri ve/veya yetkinlikleri gösterirler.)
Motorun hava dağıtım sistemlerinin ve buzlanmayı önleyici kontrol sistemlerinin çalışma prensiplerini anlayabilir. Dahili soğutma, contalama ve harici hava servislerinin nasıl çalıştığını kavrayabilir.
Motor gösterge sistemlerinin nasıl çalıştığını anlayabilir. Motor parametrelerini (örneğin, egzoz gazı sıcaklığı, motor hızı, yakıt basıncı) izleyebilir ve motor performans göstergelerinin (yağ basıncı, vibrasyon, tork, güç) işlevlerini değerlendirebilir.
Turbo-prop motorlarının yapısını ve çalışma prensiplerini anlayabilir. Gaz bağlaşık (gas coupled) ve dişli bağlaşık (gear coupled) türbinler arasındaki farkları değerlendirebilir ve entegre motor ve pervane kontrol sistemlerini inceleyebilir.
Turbo-şaft motorlarının yapısal bileşenlerini ve çalışma prensiplerini anlayabilir. Tahrik sistemlerini, redüksiyon dişli tertibatlarını ve kavramaları inceleyebilir, kontrol sistemlerini değerlendirebilir.

HAFTALIK DERS KONULARI VE ÖNGÖRÜLEN HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
Hafta	Ön Hazırlık	Konular	Yöntem
1	Konuyla ilgili Manual/TO Çalışması	15.12 Hava Sistemleri Dahili soğutma, contalama ve harici hava servisleri dahil olmak üzere, motor hava dağıtım ve buzlanmayı önleyici kontrol sistemlerinin çalışması.	Anlatım, soru-cevap.
2	Konuyla ilgili Manual/TO Çalışması	15.12 Hava Sistemleri Dahili soğutma, contalama ve harici hava servisleri dahil olmak üzere, motor hava dağıtım ve buzlanmayı önleyici kontrol sistemlerinin çalışması.	Anlatım, soru-cevap.
3	Konuyla ilgili Manual/TO Çalışması	15.13 Çalıştırma/Başlatma ve Ateşleme Sistemleri Motor çalıştırma sisteminin ve komponentlerinin çalışması; Ateşleme sistemleri ve komponentleri; Bakım emniyet gereklilikleri.	Anlatım, soru-cevap.
4	Konuyla ilgili Manual/TO Çalışması	15.13 Çalıştırma/Başlatma ve Ateşleme Sistemleri Motor çalıştırma sisteminin ve komponentlerinin çalışması; Ateşleme sistemleri ve komponentleri; Bakım emniyet gereklilikleri.	Anlatım, soru-cevap.
5	Konuyla ilgili Manual/TO Çalışması	15.14 Motor Gösterge Sistemleri Egzos Gazı Sıcaklığı/Kademeler arası Türbin Sıcaklığı; Motor Thrust Göstergesi: Motor Basıncı Oranı, motor türbin tahliye basıncı veya jet (egzos) borusu basınç sistemleri; Yağ basıncı ve sıcaklığı; Yakıt basıncı ve akımı; Motor hızı; Vibrasyon ölçümü ve göstergesi; Tork; Güç.	Anlatım, soru-cevap.
6	Konuyla ilgili Manual/TO Çalışması	15.14 Motor Gösterge Sistemleri Egzos Gazı Sıcaklığı/Kademeler arası Türbin Sıcaklığı; Motor Thrust Göstergesi: Motor Basıncı Oranı, motor türbin tahliye basıncı veya jet (egzos) borusu basınç sistemleri; Yağ basıncı ve sıcaklığı; Yakıt basıncı ve akımı; Motor hızı; Vibrasyon ölçümü ve göstergesi; Tork; Güç.	Anlatım, soru-cevap.
7	Konuyla ilgili Manual/TO Çalışması	15.14 Motor Gösterge Sistemleri Egzos Gazı Sıcaklığı/Kademeler arası Türbin Sıcaklığı; Motor Thrust Göstergesi: Motor Basıncı Oranı, motor türbin tahliye basıncı veya jet (egzos) borusu basınç sistemleri; Yağ basıncı ve sıcaklığı; Yakıt basıncı ve akımı; Motor hızı; Vibrasyon ölçümü ve göstergesi; Tork; Güç.	Anlatım, soru-cevap.
8	-	ARA SINAV	-
9	Konuyla ilgili Manual/TO Çalışması	15.15 Güç Arttırma Sistemleri Çalışma ve uygulamalar; Su enjeksiyonu, su metanol; Muavin yakıcı sistemler.	Anlatım, soru-cevap.
10	Konuyla ilgili Manual/TO Çalışması	15.15 Güç Arttırma Sistemleri Çalışma ve uygulamalar; Su enjeksiyonu, su metanol; Muavin yakıcı sistemler.	Anlatım, soru-cevap.
11	Konuyla ilgili Manual/TO Çalışması	15.16 Turbo-prop Motorlar Gaz bağlaşık (gas coupled)/serbest türbin ve dişli bağlaşık (gear coupled) türbinler; Redüksiyon dişlileri; Entegre motor ve pervane kontrolleri; Aşırı hız emniyet cihazları.	Anlatım, soru-cevap.
12	Konuyla ilgili Manual/TO Çalışması	15.16 Turbo-prop Motorlar Gaz bağlaşık (gas coupled)/serbest türbin ve dişli bağlaşık (gear coupled) türbinler; Redüksiyon dişlileri; Entegre motor ve pervane kontrolleri; Aşırı hız emniyet cihazları.	Anlatım, soru-cevap.
13	Konuyla ilgili Manual/TO Çalışması	15.16 Turbo-prop Motorlar Gaz bağlaşık (gas coupled)/serbest türbin ve dişli bağlaşık (gear coupled) türbinler; Redüksiyon dişlileri; Entegre motor ve pervane kontrolleri; Aşırı hız emniyet cihazları.	Anlatım, soru-cevap.
14	Konuyla ilgili Manual/TO Çalışması	15.17 Turbo-şaft Motorlar Ayarlamalar, tahrik sistemleri, redüksiyon dişli tertibatı, kavramalar, kontrol sistemleri.	Anlatım, soru-cevap.
15	Konuyla ilgili Manual/TO Çalışması	15.17 Turbo-şaft Motorlar Ayarlamalar, tahrik sistemleri, redüksiyon dişli tertibatı, kavramalar, kontrol sistemleri.	Anlatım, soru-cevap.
16	-	FİNAL	-
17	-	FİNAL	-

KAYNAKLAR
EASA PART 66 MODÜL 15 GAZ TÜRBİN MOTORLAR

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Yarıyıl İçi Yapılan Çalışmaların Ölçme ve Değerlendirmesi	Etkinlik Sayısı	Katkı Yüzdesi	Açıklama	Sınav Yapılma Şekli

(0) Etkisiz	(1) En Düşük	(2) Düşük	(3) Orta	(4) İyi	(5) Çok İyi
0	1	2	3	4	5

BİLGİ
Kuramsal
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Havacılık standartları ve kuralları ile ilgili temel kavramları tanımlar (define). (Bloom 1)				3

BİLGİ
Olgusal
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması ve uygulanması aşamalarında ekip çalışmasını organize eder. (organise). (Bloom 6)					4

BECERİLER
Bilişsel
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Bakım uygulamaları için gerekli olan güncel doküman, modern teknik ve araçları seçer (choose). (Bloom 2)						5
2	Alanı ile ilgili bilgi edinebilmek için, bakım el kitaplarını ve diğer bilgi kaynaklarını iş yaşamında kullanır (use) (Bloom 3)				3
3	Alanı ile ilgili tüm teknik ve idari dokümanların güncelliklerini belirler (determine). (Bloom 1)					4
4	Alanıyla ilgili kuramsal ve uygulamalı bilgileri analitik yöntemler ve modelleme teknikleriyle iş yaşamında kullanır (perform) (Bloom 4)			2

BECERİLER
Uygulamalı
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı, bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanır (use) Bloom 3		1
2	Konuyu tanımlayan kroki, şema, grafik vb. dokümanları okuyarak yorumlar (interprent). (Bloom 2)				3

YETKİNLİKLER
Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Uygulamada karşılaşılan ve öngörülemeyen sorunlar için çözüm geliştirir. (develop) (Bloom 6)					4

YETKİNLİKLER
Öğrenme Yetkinliği
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Alanı ile ilgili öğrenme gereksinimlerini belirler (determine) (Bloom 3)				3
2	Yaşam boyu öğrenme ilkelerini mesleki gelişimde kullanır (use) (Bloom 3)				3

YETKİNLİKLER
İletişim ve Sosyal Yetkinlik
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Teknik resim bilgisini etkin bir şekilde iş yaşamında uygulayabilir (apply) (Bloom 3)					4
2	Alanıyla ilgili konularda ilgili kişi ve kurumları bilgilendirerek; düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak belirtir (state) (Bloom 1)					4
3	Düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini nicel ve nitel verilerle destekleyerek uzmanlarla tartışır (debate) (Bloom 2)				3
4	Uluslararası seviyede alanı ile ilgili eğitimlere katılır (participate) (Bloom 3)						5
5	Sorumluluğu altında çalışanların mesleki gelişimine yönelik etkinlikleri organize eder. (organize) (Bloom 6)			2

YETKİNLİKLER
Alana Özgü Yetkinlik
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Lisans eğitimi boyunca elde ettiği, bilgi ve becerilerini iş yaşamında kullanır (use). (Bloom 3)				3
2	Alanında karşılaştığı sorunları çözer. (solve) (Bloom 3)					4
3	Kalite yönetimi ve süreçleri ile çevre koruma ve iş güvenliği konularında gerekli davranış kültürünü çalıştığı ekibe uygular (apply) (Bloom 3)			2
4	Emniyet faktörü bilincini kendisine ve ekibine yerleştirir. (locate) Bloom 1)						5

DERSİN İŞ YÜKÜ VE AKTS KREDİSİ
Öğrenme-Öğretme Etkinlikleri İş Yükü
Öğrenme-Öğretme Etkinlikleri	Etkinlik(hafta sayısı)	Süresi(saat sayısı)	Toplam İş Yükü
Ders	14	8	112
Derse Ön Hazırlık ve Ders Sonrası Pekiştirme	14	4	56
Arazi Çalışması	0	0	0
Grup Çalışması / Ödevi	0	0	0
Laboratuvar	0	0	0
Okuma	0	0	0
Ödev	0	0	0
Proje Hazırlama	0	0	0
Seminer	0	0	0
Staj	0	0	0
Teknik Gezi	0	0	0
Web Tab. Öğrenme	0	0	0
Uygulama	0	0	0
Yerinde Uygulama	0	0	0
Mesleki Faaliyet	0	0	0
Sosyal Faaliyet	0	0	0
Tez Hazırlama	0	0	0
Alan Çalışması	0	0	0
Rapor Yazma	0	0	0
Final Sınavı	1	1	1
Final Sınavı Hazırlığı	1	8	8
Ara Sınav	1	1	1
Ara Sınav Hazırlığı	0	0	0
Kısa Sınav	0	0	0
Kısa Sınav Hazırlığı	0	0	0
TOPLAM	31	0	178