ORTA TÜRKÇE II DERS TANITIM VE UYGULAMA BİLGİLERİ

Kodu	Dersin Adı	Yarıyıl	Süresi(T+U)	Kredisi	AKTS Kredisi
TDE314	ORTA TÜRKÇE II	6	3	3	8

DERS BİLGİLERİ
Dersin Öğretim Dili :	Türkçe
Dersin Düzeyi	LİSANS, TYY: + 6.Düzey, EQF-LLL: 6.Düzey, QF-EHEA: 1.Düzey
Dersin Türü	Zorunlu
Dersin Veriliş Şekli	-
Dersin Koordinatörü	Doç.Dr. HACER GÜLŞEN
Dersi Veren Öğretim Üyesi/Öğretim Görevlisi
Ders Ön Koşulu	Yok

AMAÇ VE İÇERİK
Amaç:	Dersin amacı; öğrenciye, Harezm-Altınordu Türkçesinin, Kıpçak Türkçesinin ve Çağatay Türkçesinin ses ve şekil özellikleri, bu devirlerin eserleri, bu devirlerin Türk dili tarihindeki yerleri, bu devirlerin eserlerinin fonetik, morfolojik ve semantik açısından incelenmesi konularını kavratmaktır.
İçerik:	Ders; Harezm-Altınordu Türkçesinin, Kıpçak Türkçesinin ve Çağatay Türkçesinin ses ve şekil özellikleri, bu devirlerin eserleri, bu devirlerin Türk dili tarihindeki yerleri, bu devirlerin eserlerinin fonetik, morfolojik ve semantik açısından incelenmesi konularını kapsar.

DERSİN ÖĞRENME ÇIKTILARI (Öğrenciler, bu dersi başarı ile tamamladıklarında aşağıda belirtilen bilgi, beceri ve/veya yetkinlikleri gösterirler.)
Harezm-Altınordu Türkçesinin, Kıpçak Türkçesinin ve Çağatay Türkçesinin ses ve şekil özelliklerini hatırlar.
Harezm-Altınordu Türkçesi, Kıpçak Türkçesi ve Çağatay Türkçesi devirlerinde kaleme alınmış edebî metinleri listeler.
Harezm-Altınordu Türkçesinin, Kıpçak Türkçesinin ve Çağatay Türkçesinin sözvarlığını, metinler üzerinde morfolojik açıdan inceler.
Harezm-Altınordu Türkçesinin, Kıpçak Türkçesinin ve Çağatay Türkçesinin ses ve şekil özelliklerini Türkçenin tarihi lehçelerinin ses ve şekil özellikleriyle karşılaştırır.
Harezm-Altınordu Türkçesinin, Kıpçak Türkçesinin ve Çağatay Türkçesinin tarihî Türk lehçeleri içindeki yerini değerlendirir.

HAFTALIK DERS KONULARI VE ÖNGÖRÜLEN HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
Hafta	Ön Hazırlık	Konular	Yöntem
1	Literatür Tarama, Kaynak Okuma	Harezm-Altınordu Türkçesinin mahiyeti	Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
2	Literatür Tarama, Kaynak Okuma	Harezm-Altınordu Türkçesinin Türk Dili tarihindeki yeri	Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
3	Literatür Tarama, Kaynak Okuma	Harezm-Altınordu Türkçesinin Türk Dili tarihindeki yeri ve ses-şekil özellikleri.	Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
4	Literatür Tarama, Kaynak Okuma	Kıpçak (Kuzey) Türkçesinin tanıtımı. Kıpçak adının nereden geldiği hakkında bilgi verilmesi ve Kıpçakların tarih sahnesine konumlanışları.	Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
5	Literatür Tarama, Kaynak Okuma	Kıpçak Türkçesinin klasik edebiyat eserleri, sözlük ve gramer kitapları ve diplomatik yazışmalar hakkında bilgi verilmesi.	Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
6	Literatür Tarama, Kaynak Okuma	Kıpçakça eserler üzerine yapılan önemli çalışmalar: Codex Cumanicus, Tercümanü Türkî ve Arabî, Kitabü’l-idrâk li Lisanü’l-etrak ...vd.	Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
7	Literatür Tarama, Kaynak Okuma	Harezm Türkçesi ve Kıpçak Türkçesi arasındaki farklılıklar. Kıpçak Türkçesinin dil özellikleri: Ses özellikleri, morfolojik özellikler, hal ekleri, fiil çekimleri.	Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
8	-	ARA SINAV	-
9	Literatür Tarama, Kaynak Okuma	Gülistan tercümesi eserinin tanıtımı. Eserin bir bölümünün Arap harfli metinden okunması.	Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
10	Literatür Tarama, Kaynak Okuma	Arap harfli Gülistan metninin transkripsiyonu ve kelimelerin morfolojik çözümlenmesi.	Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
11	Literatür Tarama, Kaynak Okuma	Arap harfli Gülistan metninin transkripsiyonu ve kelimelerin morfolojik çözümlenmesi.	Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
12	Literatür Tarama, Kaynak Okuma	Çağatay Türkçesinin tanıtımı. Çağatay Türkçesinin önemli sözlüklerinin tanıtımı ve Çağatay adının kökeni hakkında bilgi verilmesi. Çağatay Türkçesinin devirlerinin tanıtımı.	Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
13	Literatür Tarama, Kaynak Okuma	Çağatay Türkçesinin dil özellikleri: Ünlü değişmeleri, ünsüz değişmeleri, ünlü uyumları. Çağatay Türkçesindeki yapım ekleri.	Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
14	Literatür Tarama, Kaynak Okuma	Çağatay Türkçesindeki birleşik fiiller. Çağatay Türkçesindeki çekim ve işletme ekleri, hal ekleri.	Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
15	Literatür Tarama, Kaynak Okuma	Çağatay Türkçesinde isim-fiiller, sıfat-fiiller ve zarf-fiiller. Çağatay Türkçesinde fiil çekimi. Ali Şîr Nevâ’i’nin manzum ve mensur eserleri.	Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
16	-	FİNAL	-
17	-	FİNAL	-

KAYNAKLAR
Argunşah, M. & Sağol Yüksekkaya, G. (2019). Tarihi Türk Lehçeleri: Karahanlıca, Harezmce, Kıpçakça Dersleri. İstanbul: Kesit Yayınları.
Argunşah, M. (2018). Çağatay Türkçesi. İstanbul: Kesit Yayınları.
Ata, A. (2014), Harezm-Altınordu Türkçesi, Ankara: Ankara Üni. Yay.
Ata, A. (2014). Çağatay Türkçesinin İlk Devresi Harezm-Altın Ordu Türkçesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınevi.
Clauson, S. G. (1971). Etymological Dictionary of Pre-thirteenth-century Turkish. Oxford: Clarendon Press.
Eckmann, J. (2014), Harezm-Altınordu ve Kıpçak Türkçesi Üzerine Araştırmalar, Ankara: TDK.
Karamanlıoğlu, A. F. (1989). Seyf-i Sarâyî Gülistan Tercümesi (Kitâb Gülistan bi’t-Türkî). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Paçacıoğlu, B. (2003), Orta Türkçe, Sivas: Dilek Offset.
Toparlı, R. & Vural, H. (2007). Harezm Türkçesi. Tokat.
Ünlü, S. (2012). Harezm-Altınordu Türkçesi Sözlüğü. Konya: Eğitim Yayınevi.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Yarıyıl İçi Yapılan Çalışmaların Ölçme ve Değerlendirmesi	Etkinlik Sayısı	Katkı Yüzdesi	Açıklama

(0) Etkisiz	(1) En Düşük	(2) Düşük	(3) Orta	(4) İyi	(5) Çok İyi
0	1	2	3	4	5

BİLGİ
Kuramsal
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Türklerin tarihî süreç içinde kullandıkları alfabeleri, özellikle Osmanlı Türkçesi alfabesini tanır.						5
2	Dünya Edebiyatının nazım ve nesirde seçkin örneklerini tanır.			2
3	Türk Dilinin ve Edebiyatının milli ve özgün bir kültür birikimi olduğu fikrini savunur				3

BİLGİ
Olgusal
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Mesleki İngilizceyi alanıyla ilgili uluslararası akademik yayınlardan yararlanabilecek kadar kullanır.	0
2	Alanı ile ilgili her türlü çalışmada sosyal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere uygun hareket eder						5
3	Türk Dili ve Edebiyatı üzerine yapılmış çalışmaların ülkeler ve ekollere göre kaynakçasını yazılı, basılı ve elektronik ortamlarda inceler.					4

BECERİLER
Bilişsel
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Genel dil bilimi yöntem ve kuramlarından yararlanarak Türk dil bilgisini ses, şekil, söz dizimi, anlam bilgisi ve söz varlığı düzeylerinde tarihsel-karşılaştırmalı olarak inceler.						5
2	Türk Dili ve Edebiyatı Programında kullanılan ve güncel bilgileri içeren ders materyallerini, araştırma metotlarını, bilgi ve teorileri inceler.				3
3	Çağdaş Türk Edebiyatının tarihsel gelişimini; metinlerin kaleme alındıkları tarihî dönemi ve kültürel atmosferi dikkate alarak, metinler üzerinden tartışır.		1

BECERİLER
Uygulamalı
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Türk dili ve edebiyatı alanında edindiği bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla ve disiplinler arası bilgilerin yardımıyla değerlendirir.		1
2	Dil ve Edebiyat eserlerinin analizinde felsefe, sosyoloji, hukuk, iktisat vs. alanlarından faydalanarak disiplinlerarası mahiyette yorumlar yapar.		1
3	Çağdaş Türk Edebiyatları başta olmak üzere Dünya Edebiyatındaki yeni yönelişleri değerlendirir.	0

YETKİNLİKLER
Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Alan içinde karşılaşılan problemlere bireysel çalışmalarıyla ve bir çalışma ekibi üyesi olarak çözümler üretir.						5

YETKİNLİKLER
Öğrenme Yetkinliği
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Çağdaş Edebiyatın bilgi ve teorilerini, belirli akımlar ve kuramlar çerçevesinde, edebiyat ve dilbilim açısından değerlendirir.	0
2	Türk Dili ve Edebiyatının, içinde yer aldığı medeniyet dairelerinden hangi ölçüde etkilendiğini değerlendirir.						5

YETKİNLİKLER
İletişim ve Sosyal Yetkinlik
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Türk Dili ve Edebiyatı alanında sürdürülebilirlik kavramının uygulanma sahalarını değerlendirir.				3
2	Akademik düzeyde araştırma ve çalışma yapar.				3

YETKİNLİKLER
Alana Özgü Yetkinlik
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Türk Dili ve Edebiyatıyla ilgili her konuya “Türk Dili ve Edebiyatının Bütünlüğü” bağlamında değer biçer.						5

DERSİN İŞ YÜKÜ VE AKTS KREDİSİ
Öğrenme-Öğretme Etkinlikleri İş Yükü
Öğrenme-Öğretme Etkinlikleri	Etkinlik(hafta sayısı)	Süresi(saat sayısı)	Toplam İş Yükü
Ders	14	3	42
Derse Ön Hazırlık ve Ders Sonrası Pekiştirme	12	10	120
Arazi Çalışması	0	0	0
Grup Çalışması / Ödevi	0	0	0
Laboratuvar	0	0	0
Okuma	0	0	0
Ödev	0	0	0
Proje Hazırlama	0	0	0
Seminer	0	0	0
Staj	0	0	0
Teknik Gezi	0	0	0
Web Tab. Öğrenme	0	0	0
Uygulama	0	0	0
Yerinde Uygulama	0	0	0
Mesleki Faaliyet	0	0	0
Sosyal Faaliyet	0	0	0
Tez Hazırlama	0	0	0
Alan Çalışması	0	0	0
Rapor Yazma	0	0	0
Final Sınavı	1	1	1
Final Sınavı Hazırlığı	1	20	20
Ara Sınav	1	1	1
Ara Sınav Hazırlığı	1	18	18
Kısa Sınav	0	0	0
Kısa Sınav Hazırlığı	0	0	0
TOPLAM	30	0	202