GAZ TÜRBİNLİ MOTORLAR VE UYGULAMALARI I DERS TANITIM VE UYGULAMA BİLGİLERİ

Kodu	Dersin Adı	Yarıyıl	Süresi(T+U)	Kredisi	AKTS Kredisi
GMY353	GAZ TÜRBİNLİ MOTORLAR VE UYGULAMALARI I	5	8	7	5

DERS BİLGİLERİ
Dersin Öğretim Dili :	Türkçe
Dersin Düzeyi	LİSANS, TYY: + 6.Düzey, EQF-LLL: 6.Düzey, QF-EHEA: 1.Düzey
Dersin Türü	Zorunlu
Dersin Veriliş Şekli	-
Dersin Koordinatörü	Dr.Öğr.Üyesi SİNEM GÜRKAN
Dersi Veren Öğretim Üyesi/Öğretim Görevlisi
Ders Ön Koşulu	Yok

AMAÇ VE İÇERİK
Amaç:	Bu ders, gaz türbinli motorların çalışma prensiplerini, performans analizini ve yapılarını öğretmeyi amaçlar. Öğrenciler, gaz türbinli motorların bileşenlerini ve işlevlerini anlayarak bakım ve onarım süreçlerini kavrayacaklardır.
İçerik:	Ders, gaz türbinli motorların temel çalışma ilkeleri (enerji dönüşümü, Brayton çevrimi) ve motor tiplerinin yapısal özellikleri ile başlar. Motor performansı, güç ve hız ilişkileri, verimlilik parametreleri ve çevresel etkiler ele alınır. Kompresörler, yanma odası, giriş sistemleri ve motor bileşenlerinin işlevleri incelenir. Ayrıca, kompresörlerdeki "stall" ve "surge" olayları ile motorun çalışma koşulları ve verimliliği üzerindeki etkiler detaylandırılır.

DERSİN ÖĞRENME ÇIKTILARI (Öğrenciler, bu dersi başarı ile tamamladıklarında aşağıda belirtilen bilgi, beceri ve/veya yetkinlikleri gösterirler.)
Gaz türbinli motorların temel çalışma prensiplerini açıklar; potansiyel enerji, kinetik enerji, Newton’un hareket yasaları ve Brayton çevrimi arasındaki ilişkiyi değerlendirir.
Motor gücü, kuvvet, iş, enerji, hız ve hızlanma arasındaki ilişkiyi analiz eder; bu kavramların gaz türbinli motorların tasarımındaki ve performansındaki etkilerini belirler.
Turbojet, turbofan, turboshaft ve turbopropellerin yapısal özelliklerini karşılaştırır ve her motor tipinin çalışma prensiplerini inceleyerek, endüstriyel uygulamalardaki farklarını analiz eder.
Gaz türbinli motorların performans parametrelerini tanımlar; brüt thrust, net thrust, konik nozül thrust’ı, thrust dağılımı, özgül yakıt tüketimi (SFC) gibi temel ölçütlerin motor performansına etkisini değerlendirir.
Motor performansının çevresel faktörlerden nasıl etkilendiğini değerlendirir; bypass oranı, motor basınç oranı, gaz akışının sıcaklık, basınç ve hız gibi parametreler üzerindeki etkilerini belirler.
Motor “rating”lerini ve performans sınırlamalarını açıklar; statik thrust, hız-irtifa-sıcaklık ilişkilerinin motor performansı üzerindeki etkilerini inceler.
Kompresör giriş sistemlerinin yapılarını ve işleyişini analiz eder; çeşitli giriş konfigürasyonlarının motor performansına olan etkilerini değerlendirir ve buzdan koruma yöntemlerini tartışır.
Kompresörlerin yapılarını, çalışma prensiplerini ve uygulamalarını inceleyerek, eksenel ve santrifüj tiplerinin farklarını belirler; fan dengeleme yöntemlerinin motor performansına olan etkilerini analiz eder.
Kompresörde meydana gelen stall ve surge olaylarını açıklar; bu olayların sebeplerini ve motor performansı üzerindeki etkilerini analiz eder. Hava akımı kontrol yöntemlerinin (bleed valfler, değişken giriş rehber kanatçıkları, değişken stator kanatçıkları, dönen stator paleleri) etkinliğini değerlendirir.
Yanma kısmının yapısal özelliklerini ve çalışma prensiplerini açıklar; yanma odalarının gaz türbinli motor verimliliği üzerindeki etkilerini belirler.

HAFTALIK DERS KONULARI VE ÖNGÖRÜLEN HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
Hafta	Ön Hazırlık	Konular	Yöntem
1	-	15.1 Temel Esaslar Potansiyel enerji, kinetik enerji, Newton'un hareket yasaları, Brayton çevrimi; Kuvvet, çalışma, güç, enerji, hız, hızlanma arasındaki ilişki; Turbojet, turbofan, turboşaft ve turbopropeller yapısal ayarlamaları ve çalışması.	-
2	-	15.1 Temel Esaslar Potansiyel enerji, kinetik enerji, Newton'un hareket yasaları, Brayton çevrimi; Kuvvet, çalışma, güç, enerji, hız, hızlanma arasındaki ilişki; Turbojet, turbofan, turboşaft ve turbopropeller yapısal ayarlamaları ve çalışması.	-
3	-	15.2 Motor Performansı Brüt thrust, net thrust, konik nozul thrust'i, thrust dağıtımı, meydana gelen thrust, thrust beygir gücü, eşdeğer şart beygir gücü, özgül yakıt tüketimi; Motor verimleri; By-pass oranı ve motor basınç oranı; Gaz akışının basıncı, sıcaklığı ve hızı; Motor “rating”leri, statik thrust, hız-irtifa- sıcak iklimin etkileri, flat rating sınırlamaları	-
4	-	15.2 Motor Performansı Brüt thrust, net thrust, konik nozul thrust'i, thrust dağıtımı, meydana gelen thrust, thrust beygir gücü, eşdeğer şart beygir gücü, özgül yakıt tüketimi; Motor verimleri; By-pass oranı ve motor basınç oranı; Gaz akışının basıncı, sıcaklığı ve hızı; Motor “rating”leri, statik thrust, hız-irtifa- sıcak iklimin etkileri, flat rating sınırlamaları	-
5	-	15.2 Motor Performansı Brüt thrust, net thrust, konik nozul thrust'i, thrust dağıtımı, meydana gelen thrust, thrust beygir gücü, eşdeğer şart beygir gücü, özgül yakıt tüketimi; Motor verimleri; By-pass oranı ve motor basınç oranı; Gaz akışının basıncı, sıcaklığı ve hızı; Motor “rating”leri, statik thrust, hız-irtifa- sıcak iklimin etkileri, flat rating sınırlamaları	-
6	-	15.3 Giriş (Inlet) Kompresör giriş kanalları Çeşitli giriş konfigürasyonlarının etkisi; Buzdan koruma	-
7	-	15.3 Giriş (Inlet) Kompresör giriş kanalları Çeşitli giriş konfigürasyonlarının etkisi; Buzdan koruma	-
8	-	ARA SINAV	-
9	-	15.4 Kompresörler Eksenel ve santrifüj tipler; Yapısal özellikler, çalışma prensipleri ve uygulamalar; Fan dengelemesi; Çalışması: Kompresörde “stall” ve “surge”, sebepleri ve etkileri; Hava akımının kontrol metotları: bleed valfler, değişken giriş rehber kanatçıkları, değişken stator kanatçıkları, dönen stator paleleri; Kompresör oranı.	-
10	-	15.4 Kompresörler Eksenel ve santrifüj tipler; Yapısal özellikler, çalışma prensipleri ve uygulamalar; Fan dengelemesi; Çalışması: Kompresörde “stall” ve “surge”, sebepleri ve etkileri; Hava akımının kontrol metotları: bleed valfler, değişken giriş rehber kanatçıkları, değişken stator kanatçıkları, dönen stator paleleri; Kompresör oranı.	-
11	-	15.4 Kompresörler Eksenel ve santrifüj tipler; Yapısal özellikler, çalışma prensipleri ve uygulamalar; Fan dengelemesi; Çalışması: Kompresörde “stall” ve “surge”, sebepleri ve etkileri; Hava akımının kontrol metotları: bleed valfler, değişken giriş rehber kanatçıkları, değişken stator kanatçıkları, dönen stator paleleri; Kompresör oranı.	-
12	-	15.4 Kompresörler Eksenel ve santrifüj tipler; Yapısal özellikler, çalışma prensipleri ve uygulamalar; Fan dengelemesi; Çalışması: Kompresörde “stall” ve “surge”, sebepleri ve etkileri; Hava akımının kontrol metotları: bleed valfler, değişken giriş rehber kanatçıkları, değişken stator kanatçıkları, dönen stator paleleri; Kompresör oranı.	-
13	-	15.5 Yanma Kısmı Yapısal özellikler ve çalışma prensipleri;	-
14	-	15.5 Yanma Kısmı Yapısal özellikler ve çalışma prensipleri;	-
15	-	15.5 Yanma Kısmı Yapısal özellikler ve çalışma prensipleri;	-
16	-	FİNAL	-
17	-	FİNAL	-

KAYNAKLAR
EASA PART 66 MODÜL 15 GAZ TÜRBİN MOTORLAR

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Yarıyıl İçi Yapılan Çalışmaların Ölçme ve Değerlendirmesi	Etkinlik Sayısı	Katkı Yüzdesi	Açıklama

(0) Etkisiz	(1) En Düşük	(2) Düşük	(3) Orta	(4) İyi	(5) Çok İyi
0	1	2	3	4	5

BİLGİ
Kuramsal
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Havacılık standartları ve kuralları ile ilgili temel kavramları tanımlar (define). (Bloom 1)					4

BİLGİ
Olgusal
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması ve uygulanması aşamalarında ekip çalışmasını organize eder. (organise). (Bloom 6)				3

BECERİLER
Bilişsel
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Bakım uygulamaları için gerekli olan güncel doküman, modern teknik ve araçları seçer (choose). (Bloom 2)				3
2	Alanı ile ilgili bilgi edinebilmek için, bakım el kitaplarını ve diğer bilgi kaynaklarını iş yaşamında kullanır (use) (Bloom 3)			2
3	Alanı ile ilgili tüm teknik ve idari dokümanların güncelliklerini belirler (determine). (Bloom 1)					4
4	Alanıyla ilgili kuramsal ve uygulamalı bilgileri analitik yöntemler ve modelleme teknikleriyle iş yaşamında kullanır (perform) (Bloom 4)		1

BECERİLER
Uygulamalı
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı, bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanır (use) Bloom 3			2
2	Konuyu tanımlayan kroki, şema, grafik vb. dokümanları okuyarak yorumlar (interprent). (Bloom 2)				3

YETKİNLİKLER
Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Uygulamada karşılaşılan ve öngörülemeyen sorunlar için çözüm geliştirir. (develop) (Bloom 6)			2

YETKİNLİKLER
Öğrenme Yetkinliği
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Alanı ile ilgili öğrenme gereksinimlerini belirler (determine) (Bloom 3)				3
2	Yaşam boyu öğrenme ilkelerini mesleki gelişimde kullanır (use) (Bloom 3)			2

YETKİNLİKLER
İletişim ve Sosyal Yetkinlik
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Teknik resim bilgisini etkin bir şekilde iş yaşamında uygulayabilir (apply) (Bloom 3)				3
2	Alanıyla ilgili konularda ilgili kişi ve kurumları bilgilendirerek; düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak belirtir (state) (Bloom 1)					4
3	Düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini nicel ve nitel verilerle destekleyerek uzmanlarla tartışır (debate) (Bloom 2)					4
4	Uluslararası seviyede alanı ile ilgili eğitimlere katılır (participate) (Bloom 3)		1
5	Sorumluluğu altında çalışanların mesleki gelişimine yönelik etkinlikleri organize eder. (organize) (Bloom 6)			2

YETKİNLİKLER
Alana Özgü Yetkinlik
	Program Yeterlilikleri/Çıktıları	Katkı Düzeyi
		0	1	2	3	4	5
1	Lisans eğitimi boyunca elde ettiği, bilgi ve becerilerini iş yaşamında kullanır (use). (Bloom 3)						5
2	Alanında karşılaştığı sorunları çözer. (solve) (Bloom 3)				3
3	Kalite yönetimi ve süreçleri ile çevre koruma ve iş güvenliği konularında gerekli davranış kültürünü çalıştığı ekibe uygular (apply) (Bloom 3)						5
4	Emniyet faktörü bilincini kendisine ve ekibine yerleştirir. (locate) Bloom 1)					4

DERSİN İŞ YÜKÜ VE AKTS KREDİSİ
Öğrenme-Öğretme Etkinlikleri İş Yükü
Öğrenme-Öğretme Etkinlikleri	Etkinlik(hafta sayısı)	Süresi(saat sayısı)	Toplam İş Yükü
Ders	0	0	0
Derse Ön Hazırlık ve Ders Sonrası Pekiştirme	0	0	0
Arazi Çalışması	0	0	0
Grup Çalışması / Ödevi	0	0	0
Laboratuvar	0	0	0
Okuma	0	0	0
Ödev	0	0	0
Proje Hazırlama	0	0	0
Seminer	0	0	0
Staj	0	0	0
Teknik Gezi	0	0	0
Web Tab. Öğrenme	0	0	0
Uygulama	0	0	0
Yerinde Uygulama	0	0	0
Mesleki Faaliyet	0	0	0
Sosyal Faaliyet	0	0	0
Tez Hazırlama	0	0	0
Alan Çalışması	0	0	0
Rapor Yazma	0	0	0
Final Sınavı	0	0	0
Final Sınavı Hazırlığı	0	0	0
Ara Sınav	0	0	0
Ara Sınav Hazırlığı	0	0	0
Kısa Sınav	0	0	0
Kısa Sınav Hazırlığı	0	0	0
TOPLAM	0	0	0