TR EN

TÜRKİYE TÜRKÇESİ I DERS TANITIM VE UYGULAMA BİLGİLERİ

Kodu Dersin Adı Yarıyıl Süresi(T+U) Kredisi AKTS Kredisi
TDE115 TÜRKİYE TÜRKÇESİ I 1 3 3 7

DERS BİLGİLERİ

Dersin Öğretim Dili : Türkçe
Dersin Düzeyi LİSANS, TYY: + 6.Düzey, EQF-LLL: 6.Düzey, QF-EHEA: 1.Düzey
Dersin Türü Zorunlu
Dersin Veriliş Şekli -
Dersin Koordinatörü Doç.Dr. HACER GÜLŞEN
Dersi Veren Öğretim Üyesi/Öğretim Görevlisi Dr.Öğr.Üyesi PELİN EKŞİ
Ders Ön Koşulu Yok

AMAÇ VE İÇERİK

Amaç: Dersin amacı; öncelikle öğrencilere dil kavramını dilbilimsel açıdan açıklamak ve dünya dillerinin nasıl tasnif edildiğini göstermektir. Türkçenin içinde bulunduğu Altay dilleri grubu ile ilgili dilbilim teorilerini kavramalarını sağlamaktır. Dersin temel sorunsalı dilbilimin sses bilgisi alanıın tanıtılmasıdır. Bu ders ile öğrenciler Türkçenin ünlüleri ve ünsüzleri, ses değişmeleri, ses olayları, yazı dili ve konuşma dili, vurgu, ünlü ve ünsüz uyumları, ön ve son sesler ile Türkçede bulunmayan sesler konularını kavrayacaktır.
İçerik: Ders; dünya dillerinin tasnifi, Altay dil teorisi, ses ve ses bilgisi, Türkçenin ünlüleri ve ünsüzleri, ses değişmeleri, ses olayları, yazı dili ve konuşma dili, vurgu, ünlü ve ünsüz uyumları, ön ve son sesler ile Türkçede bulunmayan sesler konularını kapsamaktadır.

DERSİN ÖĞRENME ÇIKTILARI (Öğrenciler, bu dersi başarı ile tamamladıklarında aşağıda belirtilen bilgi, beceri ve/veya yetkinlikleri gösterirler.)

Dünya dillerini sınıflandırır.
Altay dil teorisini açıklar ve değerlendirir.
Türkiye Türkçesinin ses özelliklerini tanımlar.
Bir metni kaleme alırken yahut bir konuşma yaparken, söyleyiş ve yazım kurallarını uygular.
Türkçe sözcüklerde vurgunun yerini belirler.
Yazılı bir metni kaleme alırken yahut okurken Türkçedeki ses olaylarını inceler.
Türkçe dilbilgisi kitaplarını belirtilen çıktılara göre değerlendirir.

HAFTALIK DERS KONULARI VE ÖNGÖRÜLEN HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

Hafta Ön Hazırlık Konular Yöntem
1 Litaratür Tarama, Kaynak Okuma Dil nedir? Dilin türeyişi hakkında çeşitli görüşler: İlahiyatçı görüş, doğuştancı görüş, deneyimci görüş, antropolojik görüş. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
2 Literatür Tarama, Kaynak Okuma Dilin Türleri. Dünya Dil Aileleri: Kaynakları bakımından dünya dilleri: Hint-Avrupa dilleri, Çin-Tibet dilleri, Hami-Sami dilleri, Altay dilleri...vd. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
3 Literatür Tarama, Kaynak Okuma Yapıları bakımından dünya dilleri: Eklemeli diller, çekimli diller, tek heceli diller. Söz dizimi bakımından dünya dillerinin tanıtımı. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
4 Literatür Tarama, Kaynak Okuma Kısaca Türkçenin gelişimi. Türkiye Türkçesi ile ilgili önemli gramerlerin tanıtımı. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
5 Literatür Tarama, Kaynak Okuma Dilbilimin dalları. Temel kavramların, sembollerin ve kısaltmaların tanıtılması. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
6 Literatür Tarama, Kaynak Okuma Fonoloji ve fonetik. Terim tartışmaları. Fonolojinin alt dalları hakkında genel bilgi. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
7 Literatür Tarama, Kaynak Okuma Türkçedeki sesler: Ünlüler, ünsüzler. Ses dizimi. Ses Uyumları: Ünlü ve ünsüz uyumlarının gösterilmesi. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
8 - ARA SINAV -
9 Literatür Tarama, Kaynak Okuma Hece ve ses ilişkisi. Türkçenin ses özellikleri. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
10 Literatür Tarama, Kaynak Okuma Tamamlanmış ses olayları: ünlü daralması, ünlü genişlemesi, öndamaksıllaşma, artdamaksıllaşma...vb. ses olaylarının tanıtılması. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
11 Literatür Tarama, Kaynak Okuma Ünsüzlerde görülen ses olayları: Ünsüz tekleşmesi, ünsüz ikizleşmesi, ünsüz düşmesi, ünsüz türemesi...vb. ses olaylarının tanıtılması. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
12 Literatür Tarama, Kaynak Okuma Biçimsel Ses Bilgisi: Nöbetleşmeler. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
13 Literatür Tarama, Kaynak Okuma Biçimsel Ses Bilgisi: Nöbetleşmeler. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
14 Literatür Tarama, Kaynak Okuma Çağdaş Türkçede eğilimler ve yabancı dillerin Türkçenin fonetik yapısına etkisinin incelenmesi. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
15 Literatür Tarama, Kaynak Okuma Standart alfabede bulunmayan seslerin ve Türkçe sözcüklerde bulunmayan ses birimlerinin tanıtılması. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
16 - FİNAL -
17 - FİNAL -

KAYNAKLAR

Karaağaç, G. (2010) Türkçenin Ses Bilgisi, İstanbul: Kesit Yayınları.
Ergin, M. (Gen. 2 bs. 1962), Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak Basım Yayım Tanıtım.
Bozkurt, F. (2017), Türkiye Türkçesi, Ankara: Eğitim Kitabevi.
Demir, N. & Yılmaz, E. (2011), Türkçe Ses Bilgisi,(AÖF)
Coşkun, M. V. (2015), Türkçenin Ses Bilgisi, İstanbul: Bilge Kültür Sanat

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Yarıyıl İçi Yapılan Çalışmaların Ölçme ve Değerlendirmesi Etkinlik Sayısı Katkı Yüzdesi Açıklama
(0) Etkisiz (1) En Düşük (2) Düşük (3) Orta (4) İyi (5) Çok İyi
0 1 2 3 4 5

DERSİN PROGRAM ÖĞRENME ÇIKTILARINA KATKISI

BİLGİ
Kuramsal
Program Yeterlilikleri/Çıktıları Katkı Düzeyi
0 1 2 3 4 5
1
Türklerin tarihî süreç içinde kullandıkları alfabeleri, özellikle Osmanlı Türkçesi alfabesini tanır.
0
2
Dünya Edebiyatının nazım ve nesirde seçkin örneklerini tanır.
2
3
Türk Dilinin ve Edebiyatının milli ve özgün bir kültür birikimi olduğu fikrini savunur
3
BİLGİ
Olgusal
Program Yeterlilikleri/Çıktıları Katkı Düzeyi
0 1 2 3 4 5
1
Mesleki İngilizceyi alanıyla ilgili uluslararası akademik yayınlardan yararlanabilecek kadar kullanır.
0
2
Alanı ile ilgili her türlü çalışmada sosyal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere uygun hareket eder
5
3
Türk Dili ve Edebiyatı üzerine yapılmış çalışmaların ülkeler ve ekollere göre kaynakçasını yazılı, basılı ve elektronik ortamlarda inceler.
4
BECERİLER
Bilişsel
Program Yeterlilikleri/Çıktıları Katkı Düzeyi
0 1 2 3 4 5
1
Genel dil bilimi yöntem ve kuramlarından yararlanarak Türk dil bilgisini ses, şekil, söz dizimi, anlam bilgisi ve söz varlığı düzeylerinde tarihsel-karşılaştırmalı olarak inceler.
5
2
Türk Dili ve Edebiyatı Programında kullanılan ve güncel bilgileri içeren ders materyallerini, araştırma metotlarını, bilgi ve teorileri inceler.
3
3
Çağdaş Türk Edebiyatının tarihsel gelişimini; metinlerin kaleme alındıkları tarihî dönemi ve kültürel atmosferi dikkate alarak, metinler üzerinden tartışır.
1
BECERİLER
Uygulamalı
Program Yeterlilikleri/Çıktıları Katkı Düzeyi
0 1 2 3 4 5
1
Türk dili ve edebiyatı alanında edindiği bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla ve disiplinler arası bilgilerin yardımıyla değerlendirir.
1
2
Dil ve Edebiyat eserlerinin analizinde felsefe, sosyoloji, hukuk, iktisat vs. alanlarından faydalanarak disiplinlerarası mahiyette yorumlar yapar.
1
3
Çağdaş Türk Edebiyatları başta olmak üzere Dünya Edebiyatındaki yeni yönelişleri değerlendirir.
0
YETKİNLİKLER
Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği
Program Yeterlilikleri/Çıktıları Katkı Düzeyi
0 1 2 3 4 5
1
Alan içinde karşılaşılan problemlere bireysel çalışmalarıyla ve bir çalışma ekibi üyesi olarak çözümler üretir.
3
YETKİNLİKLER
Öğrenme Yetkinliği
Program Yeterlilikleri/Çıktıları Katkı Düzeyi
0 1 2 3 4 5
1
Çağdaş Edebiyatın bilgi ve teorilerini, belirli akımlar ve kuramlar çerçevesinde, edebiyat ve dilbilim açısından değerlendirir.
0
2
Türk Dili ve Edebiyatının, içinde yer aldığı medeniyet dairelerinden hangi ölçüde etkilendiğini değerlendirir.
0
YETKİNLİKLER
İletişim ve Sosyal Yetkinlik
Program Yeterlilikleri/Çıktıları Katkı Düzeyi
0 1 2 3 4 5
1
Türk Dili ve Edebiyatı alanında sürdürülebilirlik kavramının uygulanma sahalarını değerlendirir.
1
2
Akademik düzeyde araştırma ve çalışma yapar.
3
YETKİNLİKLER
Alana Özgü Yetkinlik
Program Yeterlilikleri/Çıktıları Katkı Düzeyi
0 1 2 3 4 5
1
Türk Dili ve Edebiyatıyla ilgili her konuya “Türk Dili ve Edebiyatının Bütünlüğü” bağlamında değer biçer.
3

DERSİN İŞ YÜKÜ VE AKTS KREDİSİ

Öğrenme-Öğretme Etkinlikleri İş Yükü
Öğrenme-Öğretme Etkinlikleri Etkinlik(hafta sayısı) Süresi(saat sayısı) Toplam İş Yükü
Ders 14 3 42
Derse Ön Hazırlık ve Ders Sonrası Pekiştirme 13 8 104
Arazi Çalışması 0 0 0
Grup Çalışması / Ödevi 0 0 0
Laboratuvar 0 0 0
Okuma 0 0 0
Ödev 0 0 0
Proje Hazırlama 0 0 0
Seminer 0 0 0
Staj 0 0 0
Teknik Gezi 0 0 0
Web Tab. Öğrenme 0 0 0
Uygulama 0 0 0
Yerinde Uygulama 0 0 0
Mesleki Faaliyet 0 0 0
Sosyal Faaliyet 0 0 0
Tez Hazırlama 0 0 0
Alan Çalışması 0 0 0
Rapor Yazma 0 0 0
Final Sınavı 1 1 1
Final Sınavı Hazırlığı 1 15 15
Ara Sınav 1 1 1
Ara Sınav Hazırlığı 1 12 12
Kısa Sınav 0 0 0
Kısa Sınav Hazırlığı 0 0 0
TOPLAM 31 0 175
Genel Toplam 175
Toplam İş Yükü / 25.5 6,9
Dersin AKTS(ECTS) Kredisi 7,0